NPY (Nörepeptid Y) ve Kilo Alma

Nöropeptid Y (NPY), sinir sistemi tarafından üretilen bir protein molekülüdür. Bu peptid, enerji dengesi, iştah ve stres tepkilerini düzenlemede kritik bir role sahiptir. Ancak, son yıllarda NPY’nin kilo alma üzerindeki etkileri büyük bir ilgi görmeye başlamıştır.

NPY’nin Fizyolojik Rolü : İştah

Vücut enerji dengesini, iştahı ve stres tepkilerini düzenlemede önemli bir rol oynayan NPY, enerji eksikliği veya stres durumlarında salgılanma oranı artar. Bu, vücudun enerji rezervlerini koruma amacıyla evrimsel olarak geliştirdiği bir mekanizmadır. Yani bu stres anında salgılanan bu madde sizin iştahınızı açarak yiyecek bir şeyler bulmanızı ve rezervleriniz olan yağların korunması için uğraşır. Yapılan çalışmalar stres altında kazanılan kiloların daha zor verildiğini göstermiştir.

NPY’nin salgılandığı  durumlar:

1. Açlık: Açlık sırasında, NPY seviyeleri artar. Bu, iştahı uyararak yemek yeme davranışını teşvik eder. NPY’nin bu rolü, enerji alımını artırmaya ve enerji dengesini korumaya yardımcı olabilir.
2. Stres: NPY, stresle cevap verme mekanizmasının bir parçasıdır. Bazı çalışmalar, akut stresin NPY seviyelerini artırabileceğini göstermektedir. NPY, stresle başa çıkmada vücudu koruyucu bir role sahip olabilir.
3. Egzersiz: Fiziksel aktivite, NPY salgılanmasını etkileyebilir. Ancak, egzersizin NPY üzerindeki etkisi, egzersizin türüne, süresine ve şiddetine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
4. Sirkadiyen Ritm: Vücuttaki birçok hormon gibi, NPY’nin salgılanmasının da belli bir günlük ritmi vardır. Genellikle, NPY seviyeleri geceleri daha yüksektir.
5. Alkol ve Uyuşturucu Kullanımı: Bazı çalışmalar, alkol ve bazı uyuşturucuların NPY seviyelerini etkileyebileceğini göstermektedir.

NPY, hipotalamusta salgılandığında iştahı artırır. Yüksek NPY seviyeleri, bireyin daha fazla yiyecek tüketmesine neden olabilir, bu da kilo alımına neden olabilir. Sağlıklı bireylerde, NPY seviyeleri genellikle yemekler arasında yükselir ve yemek yedikten sonra azalır.

Sağlıklı Beslenme ve NPY’nin Kontrolü, İştah kontrolü

NPY’nin kilo alma üzerindeki etkisi, doğru beslenmeyle dengede tutulabilir. Dengeli bir diyet, vücudun enerji dengesini korumasına yardımcı olabilir, böylece NPY’nin aşırı salgılanmasını engelleyebilir.

Sağlıklı beslenme, tam tahıllar, taze sebzeler, meyveler ve yağsız proteinlerin dengeli bir şekilde tüketilmesini içerir. Rafine şekerlerin ve işlenmiş gıdaların aşırı tüketimi, NPY seviyelerini yükselterek kilo alımını teşvik edebilir. Özellikle protein ağırlıklı diyetlerin NPY seviyelerini düşürebileceği belirtilmiştir.

Obezite Cerrahisi, NPY ve Kilo Yönetimi

Obezite cerrahisi, aşırı kilolu veya obez bireyler için etkili bir kilo kaybı yöntemi olabilir. Bu prosedürler, mide boyutunu azaltarak veya sindirim sisteminin bir bölümünü bypass ederek çalışır.

Obezite cerrahisi, iştahın doğal olarak azalmasına neden olabilir. Bu, cerrahinin NPY seviyeleri üzerindeki potansiyel etkisiyle ilgili olabilir. Cerrahi müdahale sonrasında, hastaların birçoğu daha az yiyecek tüketir ve bu da NPY seviyelerinin dengelenmesine yardımcı olabilir. Ayrıca obezite cerrahisi sonrası protein ağırlıklı beslenme programının olması NPY seviyesinin azalmasına ve duygusal yemenin de önüne geçilebileceğini düşündürmektedir.

Mide Balonu ve Kilo Kaybı

Mide balonu, obezite cerrahisinin invaziv olmayan bir alternatifidir. Bu prosedürde, mideye yerleştirilen bir balon, kişinin daha çabuk doymasına neden olur. Mide balonunun etkisi, NPY’nin salgılanmasını azaltarak iştahın doğal olarak baskılanmasına yardımcı olabilir. Azalmış iştah ile yeni beslenme alışkanlıklarına uyum daha da artacaktır.

Mide balonu prosedürü, obezite cerrahisine kıyasla daha az risklidir ve kısa süreli bir kilo kaybı çözümü olarak popülerdir.  Uygun hastalarda mide balonu yüksek başarı oranına sahip olsa da aslında obezite cerrahisine uygun olarak değerlendirilen hastalarda kalıcı kilo kaybı sağlamada zamanla yetersiz kaldığı bilinmektedir.